Hoe ik de zijigheid toeliet
Mensenkinderen, wat een reacties kreeg ik op het vorige stukje waarin ik beloofde te schrijven over de cursus Science of Well-Being die ik volgde en de inzichten die ik daardoor kreeg. Nu kan ik natuurlijk niet meer terug.
Vergeef me als de vorm waarin ik erover vertel wat grillig is. Enerzijds wil ik doorgeven wat ik geleerd heb, maar anderzijds wil ik ook vertellen waarom het juist voor mij zo goed/moeilijk/gênant/essentieel bleek te zijn. Als je alleen de feiten wilt, raad ik je aan zelf de cursus te volgen. Kost niets, behalve veel tijd en een beetje inzet.
Een zekere warsheid van al wat zweeft
Allereerst: de cursus is geheel gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek in wat men noemt de positieve psychologie. Oftewel: de psychologie die niet draait om herstellen van wat mankeert, maar om verbeteren wat verbeterd kan worden. Dat wil zeggen dat het eigenlijk één grote fontein van weetjes, onderzoekjes en gevolgtrekkingen is. Daar moet je wel van houden. Als je daar niet van houdt, kun je óf blij zijn dat ik het voor je samenvat, of gewoon niet meelezen en wachten tot ik weer eens over ratten of zo schrijf. Waar mogelijk zal ik verwijzen naar de oorspronkelijke onderzoeken, en anders link ik naar artikelen over die onderzoeken.
Belangrijk om te vertellen: ik ben een scepticus pur sang. Niet alleen ben ik opgeleid als journalist, ik heb ook veel anderen opgeleid als journalist en daar word je op zijn zachtst gezegd sceptisch van. Bovendien ben ik opgevoed met een zekere warsheid van al wat zweeft en overdreven optimistisch is, dus ik moest af en toe echt mijn aversie tegen zijigheid aan de kant zetten. Maar zoals ik de vorige keer al schreef: ik was het aan mezelf verplicht om het op zijn minst te proberen.
Nadrukkelijk genieten
Mijn nekharen gingen in de tweede week al gelijk omhoog staan toen bleek dat ik een gewoonte moest maken van een dankbaarheidsdagboekje en ‘savoring’. Savoring wordt doorgaans vertaald als ‘genieten’, maar in dit geval is het meer de nadrukkelijkere vorm van genieten (wat ik ‘savoureren’ zou noemen): van een afstandje ‘kijken’ naar wat je doet en je realiseren dát je het aan het doen bent en dat je ervan geniet.
Dankzij Facebookvriendin Marie was ik al ooit aan een dankbaarheidsdagboekje begonnen, op het moment dat een van mijn belangrijkste opdrachtgevers zo schofterig met me omgegaan was dat ik er maanden onder leed. Ook toen deed ik het met tegenzin, onder het mom van ‘baat het niet dan schaadt het niet’.
In dat boekje schreef ik dus al sinds 2018 zeer onregelmatig samen met Wannes op waar we dankbaar voor waren. Op de eerste pagina zie je het humeur van de pagina’s afdruipen en moet ik het hebben van dingen als: ik ben dankbaar voor het begrip dat Wannes opbracht voor mijn boosheid, dat het met mijn moeder iets beter gaat en dat we het met het geld waarschijnlijk gaan redden. Met andere woorden: het ging niet van harte.
Het herbedraden van je brein
Toch merkte ik destijds al dat het hielp. Niet focussen op de wrok, de wanhoop, de somberte, maar focussen op wat wel goed gaat, waar je wel blij mee bent en wat je gelukkig maakt. Uiteraard kwam de klad er weer in, want zo gaat het met dit soort dingen: het wordt niet vanzelf een gewoonte.
Daarom wordt in de cursus Science of Well-Being al direct in week 2 een begin gemaakt met het aanleren van dingen waar je welbevinden van toeneemt. De cursus draait namelijk grotendeels om de kennis, maar voor een kleiner deel draait het ook om op basis van die kennis nieuwe gewoontes aanleren die je helpen om wat je hebt geleerd in de praktijk te brengen.
In de cursus heet dat onderdeel rewirement, oftewel de herbedrading van je brein. Ervan uitgaande dat je je leven lang de verkeerde dingen hebt gewild als het gaat om welbevinden (daar kom ik een van de volgende keren op terug) wordt er benadrukt dat je niet zomaar van je oude gewoontes afkomt en dat je je hersenverbindingen heel geforceerd moet aanleren om andere dingen te denken dan je gewend was.
Zegeningen tellen
Dat dankbaarheidsdagboekje is onderdeel van dat herbedraden. Door op te schrijven waarvoor je dankbaar bent, ben je automatisch bezig met nadenken over je kleine en grote vreugdes en door ze te tellen word je je meer bewust van die zegeningen. En ja, ik moet nog steeds elke keer mijn weerstand tegen de zijigheid counteren, grappig genoeg wordt die nauwelijks minder, maar het lukt me om die weerstand opzij te zetten, want ik merk dat het helpt.
Uit onderzoek blijkt dat mensen die hun dankbaarheid desnoods geforceerd oplijstten daarna positiever zijn over hun leven, betere vooruitzichten denken te hebben, minder lichamelijke pijntjes en kwaaltjes hebben en meer aan lichaamsbeweging doen dan mensen die dat niet doen. Bovendien loopt hun huwelijk minder snel op de klippen. Dus het heeft niet alleen invloed op je kijk op de dingen die op je lijstje staan, maar het heeft een positief effect op je hele leven en op je gedrag.
In de eerste notities die ik in het dagboekje schreef, staat: ik ben dankbaar voor de cursus Science of Well-Being, waarmee ik ook de tweede opdracht van die week tot een goed einde bracht: het savoureren, oftewel het nadrukkelijk genieten van wat ik deed. Daarover later meer.
Wordt vervolgd …
(En ja, ik begon per ongeluk bij week 2, terwijl ik in week 1 mijn signature strengths ontdekte, dat was ook interessant – stay tuned.)
- Als je meer wilt weten over positieve psychologie: hier vind je een TED Talk van Martin Seligman over het fenomeen die het kijken waard is.
- Wil je meer weten over dankbaarheid: hier is een video waarin Robert Emmons meer uitlegt over de effecten van dankbaarheid.
- Twee van zijn papers over dankbaarheid zijn gratis beschikbaar:
– Gratitude in Practice and the Practice of Gratitude
– Counting Blessings Versus Burdens: An Experimental Investigation of Gratitude and Subjective Well-Being in Daily Life
