Naar bed naar bed

Hij, zei Wannes over ‘het kleine ding’.
‘Hij?’ zei ik.
‘Ja, hij,’ zei hij.
Nou, en toen hadden we dus een kwestie waarvan we allebei geen idee hadden dat je er verschillend over kon denken. In zijn ogen zijn alle personages in het versje Naar bed naar bed mannelijk, behalve Ringeling. Bij mij zijn ze allemaal vrouwelijk, behalve Lange Jan. Dus het kleine ding is zeker geen ‘hij’, vind ik.

Ik besloot het socialemedia-orakel te raadplegen.

Er volgden een stuk of tachtig reacties, waarvan ik er 61 kon gebruiken om een lijstje te maken met 16 verschillende combinaties. Van de mensen die hun combinatie doorgaven waren er 33 vrouw en 28 man. De Nederlanders waren met ruim drie keer zo veel: 47 Nederlanders tegenover 14 Belgen.

De resultaten waren zo divers dat het me duizelt, maar één ding is zeker: Wannes en ik behoren beiden tot een minderheid. De grootste groep vindt namelijk dat Duimelot & Co allemaal mannelijk zijn, op de voet gevolgd door de mensen die geen sekse hebben toegekend aan de bende die grootmoeders kastje wil gaan plunderen. Vervolgens zit er een groot gat en dan volgen de mensen die de man-vrouw-verhouding zoals Wannes in hun hoofd hebben: allemaal jongens, behalve Ringeling. Maar er zijn evenveel mensen die het volkomen anders zien: alleen Lange Jan en Likkepot zijn jongens, Duimelot, Ringeling en het kleine ding zijn meisjes.

Vervolgens zijn er drie heel kleine clusters met 1. de variant waarin alleen Duimelot en het kleine ding vrouwelijk zijn, 2. de combinatie waarin Duimelot en Lange Jan man zijn, maar de rest vrouw is en 3. mijn groepje: die waarin alleen Lange Jan een man is. High five Neeltje!

Goed, tot zover de analyse van de ‘winnaars’. Dan de verliezers: Lange Jan is de enige waar niemand over twijfelt, in alle combinaties is de middelste letter een M (of een X, maar die laat ik even buiten beschouwing), dus de grote ‘verliezer’ is VVVVV.

Opmerkelijkheden

Maar liefst 9 mensen hebben in hun dooie uppie een eigen combinatie verzonnen, waarvan ik MMMMV het opmerkelijkste vind. Hoezo is het kleine ding – de klikspaan – ineens een meisje? Of neem degene die ze allemaal vrouwelijk vindt, maar Lange Jan én Ringeling niet! Dus Likkepot is wel een vrouw, maar Ringeling niet? Why?

Wat ik ook opmerkelijk vond: omdat er minder Belgen antwoordden weet ik niet veel van hun variaties, maar wat wel opvalt is dat als je de hoofdcategorieën weglaat (allemaal mannelijk of allemaal geslachtloos) de Belgen in de weinige variatie die zich nu toont Duimelot áltijd een vrouw vinden. Dus dat malle idee dat Duimelot een man zou kunnen zijn terwijl Likkepot een vrouw is, komt alleen in Nederland voor.

Ook is het denk ik geen toeval dat de vrouwen die antwoord gaven vaker vrouwelijke personages in hun rijtje hadden en meer variatie aan de dag legden dan de mannen. Als jullie zin hebben om jullie analyse erop los te laten: graag.

Verbazing en wrevel

De vraag riep wat verbazing op, gefronste wenkbrauwen, en ik proefde zo hier en daar wat wrevel. Het zijn toch vingers? Moeten die een geslacht dan? Waarom zou je daar een sekse op plakken? Maar dat hoeft uiteraard niet, ik heb de X-jes keurig genoteerd. Ik was me er gewoon niet van bewust dat er zoveel antwoorden mogelijk waren en evenmin dat er mensen zijn voor wie Lange Jan geen geslacht heeft. Ik denk dat sommigen dachten dat ik op mijn feministische paard zat en dat ze ervan langs zouden krijgen als ze zouden bekennen dat alle vijf de personages in hun hoofd mannelijk zijn, en misschien vonden anderen het daadwerkelijk een vervelende vraag: wat doet het ertoe? Waarom zouden we zo binair denken? Welnu, ik had het mooi gevonden als niemand binair dacht. Als ik en Wannes de enige bleken te zijn die niet in X-jes dachten, maar zo werkt het helaas niet. De rolverdeling zegt vermoedelijk meer over ons en de tijd waarin we leven dan we beseffen. En daarnaast had ik er veel lol aan om erachter te komen dat er in jullie hoofden allemaal volkomen anders samengestelde gezinnen wonen dan in het mijne. Dat is ook een soort diversiteit.

De X-jes

De X-mensen kenden dan wel geen geslacht toe aan hun vingergroepje, ze hadden vaak wel heel specifieke beelden bij de personages. De verschillende figuren hebben een persoonlijkheid, lijken op sprookjesfiguren, op hybriden, op kabouters, of ja, gewoon op vingers, maar dan wel met karakters en elk hun eigen onhebbelijkheden. Sommigen noemden het geslachtloos, anderen tweeslachtelijk, weer anderen wilden de magie van er niet over nadenken niet verbreken en noemden het gewoon niets. Bij de 100%-mannendenkers zaten trouwens ook veel kabouterprojecteerders en zelfs iemand die dacht in jarenvijftigjongetjes met nat gekamde haren.

VVMVV

De oorzaken van onze combinaties zullen van velerlei aard zijn. Ine liet weten dat het door een kinderboek met illustraties kwam dat de leden van De Bende Van Grootmoeders Kastje voor haar allemaal mannelijk waren, het zeer onbekende tweede couplet kan er ook aan hebben bijgedragen, sommigen vermoedden een mannelijke cultuur waarin ondeugendheid en dievenmoed niks voor meisjes is en weer anderen wisten niet waarom het is zoals het is. Voor mezelf geldt denk ik dat ik me met alle personages goed kon identificeren, dus werden het meisjes, maar door Lange Jans naam boetseerde ik hem tot jongetje: VVMVV.