Donderdag 17 december 2015 – Onbehapbaar schuldgevoel
Ik ben voorstander van behapbaar schuldgevoel in maatschappelijke zaken. Een vleugje wroeging zorgt ervoor dat bankrekeningen van hulporganisaties gespekt worden, dat we onze peuken niet gewoon uit het autoraampje kieperen en dat we geen 120 kilometer per uur door de bebouwde kom rijden. Maar behapbaar is wel de onwrikbare voorwaarde. Je moet er iets mee kunnen. Je moet bijvoorbeeld kunnen denken: nee, ik neem de fiets in plaats van de auto, of: ik ga nu echt overstappen naar een alternatieve bank die niet investeert in wapenhandel. Het moet je ertoe bewegen het kappertjespotje in de glasbak in plaats van in de vuilbak te gooien; dan hebben we het over behapbaar, enigszins zinvol schuldgevoel.
Vandaag betrapte ik mezelf op onbehapbaar en uiterst onzinvol schuldgevoel. We maakten een wandeling door de straten van Kessel-Lo. Ergens op een hoek stond een magnolia in de knop. Ik bleef staan en staarde een tijdje met open mond naar de sappige knoppen die dachten dat het maart was. Ik wilde zeggen: ‘Wow, kijk, wat prachtig!’ maar ik zei het niet, omdat ik het niet gepast vond. Een magnolia hoort geen knoppen te hebben in de donkere dagen voor kerst, en de boom krijgt problemen als de winter binnenkort aanbreekt. Ik deed mijn jas uit, knoopte die om mijn middel en zei nog steeds niks. Langs mijn hals trok een lentebries, in de verte kondigde een merel de schemer aan met een voorjaarsdeuntje en ik kon mij niet langer inhouden. ‘Ik ben gelukkig’, zei ik. Thuis knoopte ik de mouwen rond mijn taille los, mijn oog viel op de wilgenkatjes die ik het afgelopen weekend van de boswilg in de tuin knipte. De dorre herfstblaadjes broederlijk op één tak met die fluwelen knopjes die pas rond Pasen de kop op horen te steken. Ik vond het magisch. En ook toen durfde ik dat niet hardop te zeggen.
Tien jaar geleden verhuisde ik van mijn geboorteplaats Amsterdam naar Leuven en daarmee ging ik grofweg twee graden warmer wonen. Je kunt het je misschien niet voorstellen, maar twee graden warmer leven is een onverwacht cadeau, dus ik juichte dat hardop toe. Nu krijgen we binnenkort allemaal twee graden in onze schoot geworpen. Maar deze keer voelt het toch als een cadeau waarbij je tijdens het openscheuren van het papiertje de contouren ontwaart van een olifantenslagtand. Een prachtig object, maar alleen in ontvangst te nemen in radeloze stilte.
Deze column verscheen op vrijdag 18 december 2015 op Canvas.be.
