De snuitcultuur geduid
Weet je waar je nou nooit iemand over hoort? De snuitcultuur. Niemand die ooit even de snuitcultuur voor mij duidt, de geschiedenis, de verschillen van land tot land, de relatie tussen neus en mens en de wetgeving omtrent decibellen.
Me dunkt dat snuiten een taboe is. Maar daarmee zijn we er nog niet, want was het maar zo eenduidig: men neme een taboe, en hup, klaar. Nee, er zijn nogal wat verschillen in snuittaboe tussen mijn Amsterdamse roots en mijn Leuvense nieuwe wereld.
In vergelijking met de Randstedelingen, waar ik heel mijn leven mee te maken heb gehad, gedraagt men zich hier als een kudde olifanten. In elke bijeenkomst, groot of klein, binnen of buiten, stil of rumoerig, klinkt zeker een paar keer wat trompetgeschal. In het Noord-Westen kon ik dagen lesgeven zonder dat iemand een zakdoek tevoorschijn haalde, maar hier hoor je op elk stil moment wel een keer een ferme pèèèp.
De katoenenzakdoekfabrikanten doen goede zaken, vermoed ik. Waar katoenen zakdoeken in mijn grootstedelijke beleving zijn voorbehouden aan double breasted bestuurders van amateurvoetbalclubs, is hier sprake van wijdverbreid zakdoekbezit. Zelfs de meeste hippe twintiger vist hier een frommeltje uit zijn slim jeans, om daarmee een stille treinwagon wakker te schudden.
Maar wakker schudden: ho maar. Niemand die op- of omkijkt als er tijdens een theatervoorstelling geschetter door de zaal klinkt. Behalve ik dan dus. Ik kijk altijd op. Of om. En daarmee plaats ik mezelf buiten de groep. De laatste keer dat ik een katoenen zakdoek bij me droeg, was toen ik klein was en ik met een kleuterstrijkijzer mijn katoenen kleuterzakdoekjes streek.
Ik heb me al vaak afgevraagd of ik een viespeuk ben. En of wij allen, daar in het noorden, niet een viespeuk zijn. Wij schrapers, neusophalers, stiekeme pielers met de mouw van onze jas. Maar ik kom elke keer tot de conclusie dat dat maar een deel van ons verhaal is.
Eigenlijk is het taboe bij ons nog groter. Wij wachten met snuiten tot we in de eenzaamheid van onze auto verkeren, binnen de veilige bescherming van de wc-muren, in bed. Dan snuiten wij Noorderlingen naar hartelust het Wilhelmus. En natuurlijk doen wij dan ook nog wat dingen die je in de openbaarheid nooit zou doen, met gepulk en een neusgat dichthouden en zo. Maar wij wassen daarna altijd onze handen. Tenminste, ik wel.
En dan heb ik het dus nog niet gehad over het verschil in hygiène tussen de wegwerpzakdoek en een aan-elkaar-geplakt katoenen lapje dat de hele dag in je zak mag opdrogen. Ik bedoel, ik ben helemaal voor milieuvriendelijk en zo, maar mijn broekzak hoort ook bij het milieu, vind ik.
De grote vraag blijft dus wie er viezer is. De Belg, die alle omstanders deelgenoot maakt van zijn inwendige huishouding met een kweekje in zijn broekzak. Of de Noorderling, die soms zelf niet doorheeft dat hij schraapt en ophaalt als een gorgelend gootsteenputje, maar die in momenten van stilte de boel netjes ophoudt. Zoals je dat doet met scheten of boeren.
En ik begrijp dus niet dat niemand het daar ooit over heeft. Maar misschien kleeft dat aan taboes. Dat zou zomaar kunnen.
Haal op die wekker, snot is lekker!! Zo ranzig vind ik dat, snuit maar gewoon uitgebreid je neus, dan ben je er na 1x meestal wel van af. Ik kan me mateloos irriteren aan neusophalers, vooral als ze het elke 20 seconden doen.
Jeetje, je had me eens moeten bezig zien de afgelopen twee dagen. Onmenselijk! Mijn lippen en mijn neus liggen open van het snuiten. Overal heb ik het gedaan: op een kamer van zes (iedereen uit z’n slaap gehouden), in het vliegtuig, op het toilet, op straat, aan het ontbijt, op de Spaanse trappen, in winkels, in tavernes,…
Wat doet een Nederlander als hij verschrikkelijk verkouden is en een loopneus heeft? Dat wil ik gewoon even weten.
Oh ja, en sommigen onder ons slepen zo’n doos doekjes mee en een zakje voor de gebruikte doekjes. Hoewel dit stukken gezonder en hygiënischer is, zal je me dit niet vlug zien doen. Ik ben een katoenenzakdoekfan. Ik strijk ze niet graag als ze gewassen zijn, maar zowel ik als mijn lief hebben er altijd eentje op zak.
@ Rian: de neusophalers in de aula tijdens mijn examens in mijn studententijd, die had ik wel met hun neus tegen de muur willen plakken.
Kees van Kooten.
Die had het daar wel eens over, in z’n boeken.
Vrouwe Zezunja,
Van mijn zakdoekjes afblijven, hoor! Ja, ik heb er altijd minstens twee op zak: eentje om mijn brilletje op te poetsen en eentje om mijn neusje in te snuiten.
De Drs.
Ik snuit dat het een lieve lust is. Ik kan niet tegen ophalen. Niet met mijn eigen neus, en helemaal niet bij een ander. Heb zelfs wel eens iemand die om de 20 sec ophaalde een zakdoekje aangeboden. Hij wilde niet, had hij niet nodig. Maar hij vergat daarbij dat ik het niet voor hem vroeg…
Mijn man is een neusophaler, een chronische. Ik heb daardoor weleens een scheiding overwogen. Tot er vanalles mis bleek te zijn met zijn neus en er een operatie voor nodig was om de boel te herstellen. Nu snuft hij nog weleens, maar lang zo erg niet. Ik blijf nog maar even ;)
sla ik het volkskrant magazine open en zie ik dat het papier vs’katoen vraagstuk daar ook een column vult :-)
Katoenen zakdoekjes zijn onhygienisch. Dat is een wetenschappelijk feit. Papier is beter. Tenminste… als je hem na gebruik ook echt weggooit. Bacteriekweken zijn snel gemaakt in (lekker warm in de broekzak) bewaarde zakdoeken. Ophalen is eigenlijk gezonder. Afvegen met een zakdoekje is prima, maar met echt snuiten blaas je veel bacterien (samen met andere onsmakelijke en dus niet nader te noemen viezigheid) je bijholten in. Daar kan het dan weer lekker voor infecties zorgen.
Tot zo ver mijn les: Hygiene en Verkoudheid.
Aangezien ik bijna constant chronisch verkouden ben en/of heftige hooikoorts heb, krijg ik snel bloedneuzen (da’s pas ranzig in het openbaar, ja ja) als ik mijn neus ga snuiten. Maar ik vind snuiten wel netter, hoor. Ik zit dus een beetje in een tweespalt en dat zo’n 300 dagen per jaar, jakkes.
Hahaha, ik deed zojuist een soort van pleonasme. Dat ik dat nog mee mag maken vandaag, tsjonge. ;-)
Een socioloog, met de naam Norbert Elias, schreef in de jaren ’30 van vorige eeuw een boek met als titel “Het civilisatieproces”. Het is nog steeds een bestseller voor elke historicus die iets wil zeggen over cultuur in de Lage Landen (de welbekende Herman Pleij is bijvoorbeeld een fan). Elias beschrijft in zijn boek hoe het gedrag van de West-Europese mens doorheen de eeuwen veranderde. Een van zijn hoofdstukken is gewijd aan het neussnuiten. In de middeleeuwen was het bijvoorbeeld de gewoonte je neus te snuiten in het tafellaken. Dat mocht niet meer in de zestiende eeuw. In je stoffen hoed werd aangeraden. Mocht je een rochel in je mond hebben, werd van je verwacht dat je die uitspuwde. Hier waren ook regels voor te vinden: sommige ettiquette-boekjes raadden aan wat zand erover te gooien na het spuwen, terwijl anderen benadrukten dat je je voet zo snel mogelijk op de rochel moest plaatsen, om te voorkomen dat iemand die zag. Vooral in de zestiende en in de zeventiende eeuw wordt het neussnuiten aan banden gelegd: geen geluid maken, je snot niet tonen aan mensen, je neus niet afvegen aan je mouw, etc. Elias zijn civilisatietheorie beweert dat men kan spreken van een steeds groter wordende zelfbeteugeling. Er werd odnerscheid gemaakt tussen prive en publiek en de scheidingslijnen werden er steeds strenger op. Pleij heeft dit toegepast op de Lage Landen en in zijn analyse is zelfbeheersing en zelfdiscipline een van de kenmerken van de burgercultuur die zich vanaf de late middeleeuwen in de Nederlanden zich ontwikkelde. Een burgercultuur die in de republiek verder tot bloei kwam in de gouden eeuw maar onder de moerdijk stagneerde na de tachtigjarige oorlog.
Met andere woorden (en ik ga hier kort door de bocht): Het verschil tussen Nederland en Belgie in snuitcultuur is niet zo onschuldig. Het is een gevolg van een eeuwenlange ontwikkeling. Hoe meer de middenklasse de macht heeft in een land, hoe meer zelfbeheersing en discipline van de bevolking wordt geeist.
Je ziet bijvoorbeeld ook dat in landen als china spuwen nog heel gewoon is, zelfs in de klaslokalen!
Zo dat was mijn historische analyse, maar mocht je ooit wat literatuur nodig hebben voor je snuitcultuur, Elias is je man!
Willem, mijn zoon(22) is geïmponeerd door de wijze waarop Nepalese kinderen hun snothuishouding regelen. Zit hun neus vol, dan halen ze de inhoud daarvan luidruchtig schrapend naar de keelholte.
Dat doen ze een keer of vier en dan hebben ze genoeg om een fluim te produceren waar je mee voor de dag kunt komen.
En die klatsen ze dan op straat.
Als ze vergeten hun snot naar hun keel toe te rochelen, laten ze hem traag over hun bovenlip zakken. Daar vreten ze hem op, of verspreiden hem met hun mouw verder over hun gezicht. Dat zit dan binnen de kortste keren vol gedroogde korsten. Het geeft prachtige foto’s en het is hygiënischer dan ons beschaafd bedoelde getrompetter in een papieren tissue, zoals je terecht opmerkt.
Je hebt Nederlanders die vervolgens hun zakdoek openvouwen om grootte en kwaliteit te bepalen van hun nasaal orgasme.
Dát is pas smerig.
Onze zakdoeken zijn feitelijk snotcontainers vol bacteriën.
Rondlopen in de south side van Leuven met een katoenen snotlap is levensgevaarlijk. Vooral rond het vieruurtje. Ik heb het dan ook al tien jaar afgezworen.
@ Lilimoen: De NL’er snuit dan ook hoor. Maar echt niet dat alle mensen die ik hier hoor snuiten ‘vreselijk verkouden’ zijn. No way.
@ hr ’ti: En bij verwisseling zit er dus snot op je bril. Spannend. ;)
@ Susan: Ik ben zo bij de tijd… ;)
@ Kat en Hond: Ja, een boeiende les. Met als conclusie dat je maar beter gewoon helemaal geen slijmvliezen kunt hebben.
@ Rosalie: Ik zie je pleonasme niet… :(
@ Jeroenjosmaarten: Kijk, daar hebben we wat aan. Merci dat jij zo hard studeert om mij een beetje bij te praten…!
@ Mark: Maar of een korstige mouw en een korstig gezicht echt zo hygienisch zijn, durf ik te betwijfelen.
En dat kijken naar je snot is net zoiets als het plateautje in onze wc’s. Wij houden onze inwenndige mens graag in de gaten.
@ eddiefromohio: Een vieruurtje is dat bij jullie ook iets knabbelbaars? Want daarmee krijgt je opmerking dus wel een ranzige lading. ;)
http://jmlmoldenburg.hyves.nl/blog/14046419/Vieze_Column/ilH2/
ook leuk :)