De Eenzame Planeet van Onmin: Bezienswaardigheden
Voor VPRO’s Café De Liefde schrijft Zezunja een reisgids in tien delen over het eeuwenoude vestingstadje Onmin en schetst het mistige dal waar de liefde op de helling staat. Ze duidt de cultuur, de taal en de mensen in het universum van ruzie, rotzakken en jij-bakken.
‘Ik ben dit zo zát hè!’
‘Ssst, niet hier!’
‘Het is verdomme áltijd hetzelfde!’
‘Stil nou! Ze kunnen ons horen!’
‘Laat ze het maar horen, je hebt het er zelf naar gemaakt.’
‘Als je nu niet stiller praat, ga ik weg, naar huis. Dan bekijk je het maar.’
‘Doe maar.’
‘Ik schaam me dood!’
Smeuïge buitenruzies zijn ware publiekstrekkers. Begrijp me niet verkeerd, het moet natuurlijk niet té erg worden, straatgeweld is beyond grappig, maar een fijne tragedie met een vleugje sarcasme is de ultieme attractie voor het hele gezin. En dan na afloop samen de toedracht verzinnen (én de thuissituatie én de karakters van de hoofdrolspelers, hun motieven, de uiterste houdbaarheidsdatum van de relatie, und so weiter). Bezienswaardigheden in Onmin: een onvergetelijk dagje uit voor ramptoeristen.
Het aardige van de relatieruzie als schouwspel, is dat er voor de hoofdrolspelers geen ontkomen aan is. Op het eerste gezicht lijkt er een ontsnappingsmogelijkheid, want je hebt namelijk twéé opties: óf je bent degene die in geval van ruzie schaamteloos door het restaurant-met-pianomuziek brult, óf je bent degene die met gebogen hoofd op pedagogische fluistertoon de ander tot bedaren brengt. Als je beiden de tweede mogelijkheid kiest, is er niets aan de hand, zo met twee volwassenen onder elkaar.
Maar dat is verraderlijk, want zelfs als je voor de fluisterversie kiest, zal je mimiek verraden dat er een schouwspel gaande is. Probeer zonder toneelschool je ongenoegen te verbijten en je hebt gegarandeerd het gesprek een tafel verderop op gang geholpen. ‘Niet meteen kijken hoor, maar die twee achter je hebben ruzie. Ze hebben al een half uur niets tegen elkaar gezegd en ze kijken elk chagrijnig een andere kant op.’
En zo is de buitenruzie gedoemd in de houdgreep van het publiek te belanden. Het obstakel kan niet uit de weg worden geruimd, omdat het publiek toekijkt. Maar het publiek blijft toekijken, zolang de kwestie niet uit de weg is geruimd. Dus of je nou brult of sust, het resultaat is hetzelfde: je bent het slachtoffer van aapjes kijken.
We vergapen ons aan leedvermaak met alleen maar slechte karakters. Het publiek, dat stilstaat, stilvalt, meesmult een meesmuilt laat zich van zijn ranzigste SBS-kant zien. Ramptoerisme per strekkende meter, daar zijn we als de kippen bij. De hoofdrol voor De Bruller (heusch niet altijd dramaqueen) die een klein beheersingsprobleempje op te lossen heeft (zo gilde ik ooit ‘vuile klootzak’ uit een hotelraam, terwijl de vuile klootzak in kwestie zich op een vol terras begaf). En als tegenspeler hebben we dan nog De Susser, die zo tussen Bruller en Publiek heel nobel lijkt, maar natuurlijk net zo vaak de aanstichter, de tarter, de oorzaak van het spektakel was.
Kortom: wie van ranzige reality-tv houdt, komt naar Bezienswaardigheden in Onmin, waar mensen Met Een Klein Beheersingsprobleempje een voorzet geven en mensen met een Tergend Karakter het schouwspel nog wat uitrekken. Acts van Brullers en Sussers zijn heel geschikt voor Smullers van het betere Relatiedrama. Kaartjes op de eerste rij zijn meestal binnen een mum van tijd uitverkocht, dus wees er snel bij!
