Wel niet
Even een vraag voor de Vlamingen onder ons:
Waarom zeggen jullie ‘wel niet’?
Achtergrond van deze vraag:
Ik verbaas me enorm over de constructie ‘wel niet’. Vanochtend stond in de krant dat Spielberg Kuifje gaat verfilmen. Daaronder stond een groot tussenkopje: ‘Het is wel niet zeker of de Amerikaanse topregisseur in hoogsteigen persoon de film zal regisseren’.
Gedachten aan de ontbijttafel:
* Volgens mij is het in de zin hierboven een vervanging van het woordje ‘maar’ of ‘echter’ of ‘doch’. Met andere woorden: ‘wel niet’ heeft altijd een verband met iets dat daarvoor gezegd is en is altijd in tegenspraak daarmee (net als bij maar, echter en doch).
* Maar volgens mijn lief is er een nuanceverschil met ‘maar’, ‘echter’ en ‘doch’. Volgens hem is het een verzwakte vorm daarvan.
* Waarop ik mij afvroeg hoe wij Nederlanders het dan ooit zonder die nuance hebben kunnen stellen.
* Bovendien snap ik niet wat de verzwakte vorm van ‘maar’ dan betekent.
* Verder doet het mij denken aan ‘met zonder handen fietsen’ en ‘met zonder jas naar buiten’, wat ik vroeger altijd deed.
* Het lijkt spreektaal, maar dat het in de krant staat (niet als citaat!), zou dat weerspreken. En als het echt een aparte betekenis heeft, is het raar dat er in schrijftaal geen equivalent bestaat.
* In mijn oren klinkt het kinderlijk en fout. Maar wel geestig.
* Tot slot: ik weet zeker dat ik het ook vaak hoor als het absoluut geen verband houdt met iets dat eraan vooraf ging. Gewoon ‘wel niet’ op zichzelf…
Wat denkt u?
Maar dat is toch wel niet zo onbegrijpelijk toch wanneer we wel niet al dan niet gebruiken?
ik denk dat je lief gelijk heeft en dat die “wel” eigenlijk “evenwel” betekent…
Maar waarom zeggen jullie dan niet ‘evenwel’? Dat klinkt minder krom. En evenwel is hetzelfde als echter, volgens de Van Dale.
Ik zeg dat ook. (Volstrekt autochtone Nederlandse.)
Oh, en dat was ik dus.
Hmz, de koekjes werken niet zo geweldig, blijkt…
Ik zal daar eens een nerd bij halen.
Ja, doe nu eindelijk eens iets aan je koekjes.
En wat moeten we dan wel niet te denken van: wie denkt Piet Huysentruyt wel niet dat hij is??
Wat vind je trouwens van deze: als je iets niet weet, dan zeggen we “Weet ik veel..”
Ook zo maf.
Ik ben dan wel niet van Belgische komaf, maar ik zeg er toch wat van. Als je het ‘wel’ naar voren verplaatst in de zin, dus ‘Wel is niet zeker of de Amerikaanse topregisseur in hoogsteigen persoon de film zal regisseren’, blijkt daar een keurig licht contrast tot de voorgaande mededeling uit, bestaande in een ontkenning, met de betekenis van ‘weliswaar’ (waar het ook van is afgeleid denk ik) of ‘daarentegen’. Wetenschappelijk verantwoord volgens mij. Waarmee ik niet wil zeggen dat je in Belgische kranten niet de grootst mogelijke krompraat kunt aantreffen zonder dat een Vlaming daar een spier bij vertrekt of betwijfelt of dat wel Nederlands is. Ik noem woorden als ‘weeral’ in plaats van ‘alweer’ (dat hoor je trouwens ook in Nederlands Brabant) en over het merkwaardig gebruik van ’terug’, in een zin als ‘ik wil terug meer aan sport gaan doen’.
Kijk eens aan, iemand die het lijkt te begrijpen. Hulde! Maar dan heb ik toch nog twee vragen. 1. Mag je straffeloos een woord op een andere plek in de zin zetten, zodanig dat het – mijns inziens – mal klinkt? En 2. als je weliswaar gebruikt komt daarachter vaak toch ook nog een ‘maar’? Iets als: ‘Het is weliswaar pisweer vandaag, MAAR morgen begint de lente.’
Ik snap het wel niet zo goed meer nu…
Ik ben het niet eens met Yuri als die zegt dat er een nuanceverschil is. Ik vind het ook spreektaal en ik versta totaal niet wat het doet in die krant. Het slaat nergens op,…
Zelf gebruik ik het nooit omdat de ‘wel’ en de ‘niet’ een te contrasterend gevoel bij me oproept. Vandaar,…
Ik dacht dat het iets typisch Limburgs was! :D Maar hey, woon je in Belgisch Limburg? Dan klopt het namelijk. ;)
‘Wel niet’ is wat mij betreft (althans, zoals ik het altijd opvat) hetzelfde als ‘niet’. Gewoon ‘niet’. Afgezwakt ‘niet’.
Niet dan?…
Ik dus. Hè!… :|
Ik woon in Vlaams Brabant en De Morgen, de krant waar ik het uit viste, zit ook in Vlaams Brabant (Brussel). Ik heb de indruk dat het hier een wijdverbreid verschijnsel is.
Is het niet een overblijfsel van iets vergelijkbaar met de oudnederlandse ontkenning “niet en”? of is er iets vergelijkbaars in het Frans?
Straffeloos, straffeloos … Als het de betekenis niet verandert en je wilt bijvoorbeeld een bepaald woord meer nadruk geven mag dat toch wel? ‘Wel’ aan het begin betekent dan ‘Wel is het zo dat …’ Dat kan. Een zin die met ‘weliswaar’ begint klinkt onaf als er geen ‘maar’ volgt, … maar bij ‘wel’ is dat minder het geval. Natuurlijk ook een kwestie van smaak allemaal. Wel en niet pal na elkaar maakt een enigszins onzekere indruk: is het nu ‘wel’ zo of ‘niet’ zo. Een beetje van allebei. Een slag om de arm, een achterdeurtje, een dubbele agenda. Dat is dan wel heel Belgisch.
Vrouwe Zezunja,
Zou het niet kunnen zijn dat het woordje ‘wel’ in deze constructie een versterking is van ‘niet’.
‘Men zoude ook kunnen zeggen: ‘Het is helemaal niet zeker of de Amerikaanse topregisseur…’
Misschien is het beter te begrijpen als men een accentje op de e plaatst.
‘Het is wél niet zeker…’
Misschien nog een voorbeeld en inderdaad in een verband dat verwijst naar iets wat voorafging:
‘Hij ging misschien voor haar de auto uit de garage halen en hij ging haar misschien naar de winkel voeren, maar hij ging wél niet mee de winkel in, nee, dat niet.
In mijn oren klinkt dat helemaal niet het kinderlijk of fout, maar is het juist een erg bruikbare constructie.
Met vriendelijke groeten.
De verklaring van Irene vind ik toch àets plausibeler. U maakt het het eigenlijk alleen maar maller, naar mijn bescheiden mening. Waarmee ik wél niet wil zeggen dat uw meedenken niet op prijs gesteld wordt.
Dat dan weer wel … mikz.net/log
Aan de doctorandus met de veel te moeilijke naam (mag ik niet gewoon ‘meneer’ zeggen?):
ik ben het helemaal met u eens! En aangezien wij beiden Belg zijn, stel ik voor dat ook iedereen deze verklaring aanneemt als de waarheid. Wij Belgen weten het immers altijd beter.
En daar kunnen die Nederlanders nu wel niets tegen inbrengen!
Nah!
(U bent toch Belg, mag ik aannemen?)
Geboren en getogen in Brugge, Zus!
Belgische groeten!
Drs. Johan Arendt Happolati
P.S. Bent u dan de zus van W.D?
Deze belg volgt drs. ‘Wel’ is een versterking van ‘niet’, zo voel ik het aan in mijn dagelijks gebruik. Maar het heeft ook iets te maken met het voorgaande dat gezegd werd. Alsof je benadrukt dat het ene wel maar het andere WEL NIET. Helemaal niet kinderlijk, juist ingenieus, een soort van positieve versterking van ‘niet’. Ahum!
In Arnhem (waar ik ben opgegroeid), zeggen ze ‘nooit geen’. Bijvoorbeeld: “Ik heb nooit geen zin in frites”.
Hoe dom klinkt dat?
(even tussen het gepalaber (is dat juist?) door: aan Dr. JAH (dat is makkelijk!): ook dat heeft u inderdaad juist: W.D. is mijn broer, al slaat dat ‘Schoonste Zusje’ gedoe eerder op Zezunja natuurlijk!)
(Ps: hoe wist u dat eigenlijk? Leert u zo’n dingen op de Grote Opleiding waar u zo’n Moeilijke Naam Kreeg?)
(Ik denk niet dat ik al ooit zoveel haakjes en dubbele punten in een tekst heb gezet)
@ Zezunja: verschoning voor dit intermezzo!
Dat van die initialen (W.D. & M.L.), dat is een ingewikkeld verhaal, Schoonste Zusje.
Ja, dat verhaal wil ik ook wel eens horen….
Temeer daar u eerst niet de juiste letter na die M had…
Vrouwe Zezunja,
Als u des nachts werkelijk wanhopig worstelt, tobt en onrustig slaapt omwille van die initialen, dan wil ik dat verhaal wel eens vertellen, maar dan enkel e-mailsgewijs, want het is tegelijkertijd banaal én geheim.
En dat ik ergens schreef ‘M.S.’, dat was een tikfout; het is wel degelijk ‘M.L.’
Nietwaar?
Ja, banaal én geheim! Daar staat mijn mailbox áltijd voor open. Doe maar naar zezunjaatzezunjapuntenel. Of in het mailformuliertje hier rechts.