Open brief aan Piet Huysentruyt en de zijnen
Waarde meneer Huysentruyt en programmamakers van VTM,
Doorgaans zullen dit soort brieven beginnen met een allegaartje aan complimentjes, aardigdoenerij en zinnetjes in de trant van ‘ik kijk elke dag naar uw programma’. Welnu, in deze brief niets van dat al. In het grotere licht der dingen is het namelijk totaal niet relevant wat ik van u en de uwen vind.
Mijn brief gaat over decadentie en domheid. Over struisvogelpolitiek en verantwoordelijkheidsgevoel. En over uw nietsontziende ver-van-mijn-bed-show-mentaliteit.
Allereerst een vaststelling die niet alleen u betreft, maar vrijwel alle tv-koks op de televisie: zelden is de herkomst van de ingrediënten die u gebruikt een onderwerp van belang, tenzij het om een gesponsord product gaat. Ik zie vrijwel nooit een pleidooi voor biologisch eten, een advies om seizoensgroenten te eten omwille van het beperken van vlieguren of een aanklacht tegen het gebruik van legbatterijkippen en kistkalveren. Dat vind ik schokkend, want de invloed van tv-koks lijkt groot, maar tv-koks nemen niet de verantwoordelijkheid die bij die invloed gepast zou zijn.
Dan de concrete aanleiding voor mijn brief: het recept dat u en een of andere lieftallige Bekende Vlaamse vandaag op tv gaan klaarmaken. Zonder blikken of blozen werd gisteren aangekondigd dat er vandaag Victoriabaars op het menu staat. Ik weet niet of het u bekend is waar veel van de in Europa verkochte Victoriabaars vandaan komt, maar mocht u het niet weten dan bent u nog onnadenkender dan ik al dacht, want toen de film Darwin’s Nightmare uitkwam, was het bijna onmogelijk om er omheen te kijken.
Een korte samenvatting: de Victoriabaars die doorgaans in Europa verkocht wordt, komt veelal uit het Victoriameer in Oost-Afrika, waar zo’n vijftig jaar geleden nijlbaarzen zijn uitgezet. In de film Darwin’s Nightmare maakt filmmaker Hubert Sauper pijnlijk duidelijk wat de gevolgen zijn geweest van deze ingreep in de natuur. Niet alleen heeft de nijlbaars de verscheidenheid van vis om zeep geholpen (er zwommen zo’n 2500 vissoorten voordat de nijlbaars kwam – ter vergelijking: in Europa zijn maar 200 zoetwatervissoorten bekend – en na uitzetting van de nijlbaars zijn de meeste van de oorspronkelijke vissoorten verdwenen). Ook de gevolgen van het vissen naar Victoriabaars is een reden twee keer na te denken alvorens een Victoriabaars te bereiden. Grote visfabrieken aan de rand van het meer gaan ten koste van kleine vissers, de vis drogen veroorzaakt ontbossing, wat weer zorgt voor vervuiling van het meer door erosie, en ga zo maar door. Tot slot is in de film goed te zien hoe de populariteit van de spotgoedkope Victoriabaars de lokale bevolking ontwricht. Er is waanzinnig veel prostitutie door buitenlandse handel, met als gevolg: veel hiv en aids. Verder blijkt de vistransport een goede dekmantel voor wapenhandel waar iedereen rijker van wordt, behalve de plaatselijke bevolking.
Dit zijn slechts een paar voorbeelden van misstanden die mede door de film inzichtelijk zijn gemaakt en die ik bij u bekend veronderstelde. Eten is immers uw core business en als u al niet weet waar het eten dat u bereidt vandaan komt, wie moet het dan nog wel weten?
Voor mijn eigen gemoedsrust ga ik er voorlopig even vanuit dat u en uw redactie allemaal aan narcolepsie leden toen de kranten volstonden over dit onderwerp. Ik probeer te geloven dat er geen kwade opzet in het spel is, maar slechts ongekende naïviteit. Mijn brief zal u de ogen openen en u zal vanaf vandaag uw kijker altijd en overal wijzen op het belang van duurzaam en eerlijk eten, tenminste dat hoop ik.
Uw programma heet, o ironie, De Perfecte Keuken. Maar hoe perfect is een maaltijd die ver van uw bed tot uitbuiting, oorlog, ziekte en destructie leidt? Graag zou ik op deze brief een antwoord krijgen.
Met vriendelijke groet, Zezunja
Huyzentruyt is erg. Maar er zijn wel tv-koks die pleiten voor eerlijke voeding hoor. Jeroen Meus heb ik bijvoorbeeld al horen/lezen zeggen dat hij liefst met seizoensgroenten uit eigen land kookt. En hier en daar zitten er nog gelijkaardige flarden van kookprogramma’s in mijn achterhoofd. Maar Huyzentruyt is echt erg. De ergste. Onmiskenbaar.
Maar vergis je niet, het aanprijzen van streekproducten is ook vaak een sponsorstunt, of anderzins ingegeven door commercie.
Daarbij vind ik het heel leuk en aardig als mensen streekproducten gebruiken, maar het gaat mij erom dat je mensen bewust maakt van wat ze vooral niet moeten kopen en waarom niet. En dat je uitlegt waarom die streekproducten (misschien) beter zijn.
Tuurlijk, ook Jamie Oliver hoor ik vaak zeggen ‘gebruik de producten die je in jouw omgeving kunt krijgen’, maar ik denk niet dat je daar iemand wijzer of bewuster mee maakt. Hoe graag ik ook naar kookprogramma’s kijk: het zijn slechteriken, vinik.
Ik ken meneer Huysentruyt niet, maar de brief is geweldig en zou door meer mensen gelezen moeten worden!
hear hear! Ook ik was verbijsterd toen er laatst in een culinair programma gerept werd over die ‘heerlijke Victoriabaars’. Iedereen moet die docu gaan kijken!!
Zover ik weet komt alle victoriabaars uit het Victoriameer, anders zou het toch geen victoriabaars zijn?
Heb die docu eens in het midden van de nacht gezien, toen ik ambras had met mijn vent en uit pure koppigheid niet naar bed wou…
Geloof, me dan komt het mogelijk nog harder aan…
Geen victoriabaars meer gegeten sindsdien!
Nijlbaarzen en Victoriabaarzen zijn een en dezelfde vis, dus ik durf niet te garanderen dat ze allemaal uit het Victoriameer komen, maar ik sluit het niet uit. Edoch, ik dacht: laat ik voorzichtig formuleren om de rest van mijn argumenten niet te ondermijnen. ;)
En nee, ik eet ze ook niet meer.
Goh…. ik ben verrast…ik heb nog maar kortgeleden op mijn zojuist begonnen punt.nl blogje een heel relaas geschreven naar aanleiding van een documentaire die ik zag op Canvas m.b.t. dit onderwerp! (onder het kopje Celebridioterie). Ik was werkelijk geschokt! Goed dat u dit onderwerp aansnijdt en daarbij ook een verantwoordelijkheid voor de alom tegenwoordige t.v.koks weglegt. Ik geloof dat veel mensen het leuk vinden om hen in de weer te zien met vlees, vis en aldies meer. Het schijnt al helemaal komisch te zijn als ze hun gerechten dan ook nog weten te vermengen met een behoorlijk aantal eetlepels vloeken ^_^ Zij bereiken op deze eigen wijze toch veel mensen en zouden op die manier een sausje bewustwording over hun heerlijkheden kunnen uitschenken… Hopelijk lezen de koks, naast allerlei kookboeken ook uw weblog………
Een-laat-op-de-avond-grt,
Guinnevere
Ja, ik zag dat de drs een linkje van u naar mij had geplaatst en toen trof ik ook uw stukje over Darwin’s Nightmare. Ik heb het altijd al gezegd: toeval bestaat!
Toeval bestaat…..niet… denk ik…Kent u het boek van C.V.Jung over synchroniciteit???? Maar goed dat is weer een heel andere discussie… Wellicht wordt deze nog eens een andere keer gevoerd… Alle ontmoetingen en ervaringen beleef je immers niet voor niets… Dit idee werd dus eigenlijk weer eens bevestigd doordat er dan ineens een aantal dingen samenkomen….. Zeker toen ik vanochtend tijdens het radionieuws opving dat er per jaar voor 256 miljoen euries afvalvoedsel wordt weggesmeten (alleen al door alle Nederlandse restaurants tezamen…). Maaaaaaf… Dan komt het item; verantwoordelijkheid van koks, weer in een geheel ander en breder daglicht te staan… Hoe ouder en “wijzer” ik word…. hoe minder ik van deze wereld lijk te begrijpen :–(
C.G. Jung bedoel ik natuurlijk… C.V. is zijn neef ;–)
ik denk niet dat mensen rondom het victoriameer er beter van worden wanneer wij geen victoriabaars meer kopen. en de kop van een zoetwatervis is erg lekker. vooral de ogen.
@ Jpop: Het gaat mij niet om het niet eten, het gaat me om bewustwording. Als de hele wereld praat over de slechte situatie aan het Victoriameer dan kan er iets goeds gebeuren, als iedereen zijn schouders ophaalt en lekker oogjes gaat eten niet.
Het was vermoedelijk niet de boycot waardoor Zuid-Afrika destijds de apartheid afschafte, maar de boycot droeg bij aan de bewustwording. En uiteindelijk had de collectieve verontwaardiging wel degelijk invloed op het afschaffen van apartheid. Ik vind dat wij allemaal, maar tv-koks zeker, verantwoordelijk zijn voor het gebrek aan aandacht voor zulke dingen.
Overigens wilde ik niet alle zoetwatervissen in de ban doen hoor.
Bravo ,zezunja. Maar om het momentum te geven zou de brief in meerdere media in de lezersrubiek ‘ ingezonden brieven’ opgenomen moeten worden. Of middels een beamer uitvergroot tegen de muur van eersteklas gourmetvreetplekken zoals hoofdstations van spoor en vliegtuigen. Zodat de verladers en de havenarbeiders het lezen. Het EU Parlementsgebouw en de sterrenresto’s eromheen waar de moderne ambtenaar zich de vetpens volvreet om in vorm te blijven en de koersen hoog te houwen. En het Paleis van de Beschermde Ondeugd te Brussel uiteraard want wat de koning Immuniclitorii vreet is goed genoeg voor zijn onderdanen die het opvissen, fileren, invriezen, stapelen en per containers vol per ommegaande naar de kraakheldere kookkelders en artistieke handen van de brigade aan erkende wereldvermaarde topkoks die de exquise smaakpapillen van de waardige dames en heren aan het hof en bij gelegenheid de barokke buffetten van de handelaars met politieke maskers en hun chauffeurs klaarmaken.
Maar een dikke pluim voor je dapper verzet -al is het bijna boekenweek Lof der Zotheid en kleppert en rammelt Don Quichotte door mijn dromen- tegen de oeverloze hedonie en geborneerdheid en de tot instituut geworden blase houding van de gemiddelde (groot)consument, de europese tvkijker die de eigenwaarde tot de aan/ uit knop aan al zijn/haar masjientjes beperkt. Ge weet toch, de mens denkt niet na, dat doen paarden beter.
Centraal Afrika is zo ongelooflijk gecompliceerd. Als de kolonisatie en de nasleep daarvan ergens zijn ugly face laat zien is het wel het grote meren gebied. Diamanten, uranium, coltan(dat goedje dat wij nodig hebben voor onze pc, xbox en mobieltje), hutu’s, tutsi’s, franstaligen, engelstaligen, enorme bevolkingsdruk. Ik zou liever zien dat we het helemaal anders deden met Afrika of wellicht helemaal niets. Ik hoorde iemand eens zeggen dat Afrika voor het westen die leuke rommelige achtertuin is waar je voor weinig altijd wel wat leuks kunt vinden. Ik begrijp je volkomen hoor, maar ik denk dat die misstanden in Centraal Afrika meer met de mineralen te maken hebben dan met de baarzen.
Daarin heb je denk ik gelijk. En toegegeven: mijn verontwaardiging is altijd selectief, maar ik wil op mijn eigen kleine vierkante centimeter toch enigszins bijdragen aan iets als betrokkenheid of bewustwording.
Er is helemaal niets mis met selectieve verontwaardiging. En zeker niet waar het mijn geliefde Afrika betreft.
kok zijnde, vlaming zijnde, niet vtm-mens zijnde genoten van dit stukje!