Unidentified Flying Flemish (1)
De eerste parade van fraaie vlaamse woorden. Er volgt uiteraard meer.
knookske – botje
bot – regenlaars
ket – jongere
snit en naad – opleiding tot naaister
haartooi – opleiding tot kapster
groentjes – groente
voormiddag – ochtend
verschietachtig fel – schrikbarend erg
geëten – gegeten
zjat – mok
toch even oppassen: voormiddag kan je niet zomaar vertalen met ochtend. de voormiddag is enkel dat deel van de ochtend dat relatief dicht bij de middag ligt. Vanaf ongeveer 10u (om er een getal op te plakken). Als je ’s ochtends je wekker een dreun geeft, mag je lief dus niet zeggen: “de voormiddagstond heeft goud in de mond!”. Want dat klopt dus gewoon niet. Dan is het no ochtend.
Laten we afspreken dat het voormiddag is van wanneer je aan je middagmaal begint te denken. Zullen we dat afspreken?
Maarrem, hier in huis is het als we wakker worden al voormiddag. En dat is doorgaans ver voor tienen. Ik kan het ook niet helpen, ik heb het niet bedacht.
Toen ik überhaupt nog niet wist wat het woord betekende, zei Yuri eens: ‘Ik kom in de voormiddag even thuis.’ Ik verwachtte hem rond een uur of één (vóór in de middag…), maar hij stond om half tien al voor mijn neus.
En nog iets: ik vertaal dit voor Nederlanders. Dus ik moet het wel met ochtend vertalen, want wij kennen daar geen ander woord voor.
schitterend! Ik wist niet dat deze woorden in Nederland niet gebruikt worden. Kan je ook wat Unidentified Flying Dutch(man) posten? Zo leren de Vlaamschen onder ons ook wat bij :o
Het grote probleem is dat ik niet zo goed weet wat jullie wel en niet kennen. Ik gebruikte laatst ‘op de bonnefooi’, dat kende Yuri niet. Maar één uitdrukking is misschien iets te weinig voor een serieuze woordenlijst. Ik ken wel veel Amsterdams, maar de vraag is of dat nog wel Nederlands is. Vaak is dat Jiddisch.
Misschien een paar opties:
nassen = eten
bikken = eten
krikken = copuleren
voor gaas gaan = afgaan / een figuur slaan
toetje = dessert
Voor gaas gaan ken ik zelf niet eens. ;)
Okee, ik zal ook aan mijn Amsterdamse (veelal Jiddishe) lijstje beginnen.
gebbetje – grapje
aggenebbisj – hmz, slecht of afgeragd of zo
ben je nou helemaal belatafeld – ben je belazerd of ben je betoeterd
sjoege – notie of verstand
patjepeër – poenerig type
geeten en groentjes zeggen ze ook hier in brabant.
daar kan geen groene zeperd tegenop
en voor gaas gaan niet? *shock*
Buiten het feit dat ‘ket’ in mijn oren typisch Brussels is, vind ik het een heel leuk lijstje!
Ik mis de zelfklever…
het zal u verder ook opvallen dat het Vlaams de stamvorm van het Frans is. De fransen hebben echt zowat alles gepikt van het Vlaams, let maar `ns op: trottoir, ambeteren, jeanette, suppositoir, emmerdeur, veston, enzovoort enzovoort – dieven!
en verder is uw probleem mij natuurlijk niet onbekend, zij het in spiegelbeeld. heeeeel veeeeel afspraken gemist in mijn eerste jaar Nederland omdat ik in de voormiddag had afgesproken – schijnbaar denken nederlanders dan dat je aan het begin van de namiddag wil afspreken ipv zo ts 10 en 12h zoals tomasz adequaat omschrijft. gedoe!
@ Ivo: Wat is een emmerdeur? Iets met een emmer?
En inderdaad: geboefte, die Fransen.
En ja, bij ons is de namiddag echt pas vanaf een uur of half vier. Op zijn vroegst! De voormiddag is dus daarvoor. Overigens leggen jullie de klemtoon in die woorden ook anders.
Wij zeggen de nAmiddag. Jullie zeggen vaak namIddag.
@ Christiaan: Ik beoog geenszins volledig te zijn, vandaar die (1).
Dat Yuri om half tien als voormiddag interpreteert ligt meer aan zijn enthousiasme om jou te zien dan aan een correcte interpretatie van het Vlaamsch, denk ik zo. En dat jullie voormiddag als ‘voor in de middag’ begrijpen vind ik eigenlijk best wel schattig.
En nog ietske: ik zeg bv ook nAmiddag, dus gelijk aan ‘jullie’. Volgens mij valt hier nog een hele studie van het verschil tussen Limburgers, Brabanders en Antwerpenaren uit te trekken. Om over de West-Vlamingen nog maar te zwijgen ;-)
Nu jullie het toch over plaatselijke dialecten hebben:
mijn moeder noemde mij altijd “een krwellig ding”… (Een ondeugend, beetje gek meisje).
En van mijn schoonvader to be hoorde ik ooit de Antwerpse uitdrukking: ‘Ge zijt er een met een grondsmokske’… (Hij bedoelde eigenlijk gewoon dat ik niet zo groot ben…)
Ach ja… :-)
nog een mooie uit het Brabant van mijn lief:
brissen = prakken = eten met de vork fijnstampen
ik hou niet op. Zijn de volgende uitdrukking ook gekend in het Vlaams?
iemand op je duimpje kennen
iemand van haver tot gort kennen
iemand door en door kennen
@ Bart: Nou daar zeg je wat: Yuri moest vanochtend heel hard lachen om de uitdrukking part noch deel hebben ergens aan. Da’s nogal dubbelop, schaterde hij. Ik bleef stoïcijns en legde heel geduldig uit dat dat een uitdrukking was.
Over jouw uitdrukkingen.
Yuri zegt dat hij de uitdrukking ‘iets’ op je duimpje kennen wel kent, maar niet ‘iemand’. Van haver tot gort kent-ie ook, maar dat is volgens hem een typisch Nederlandse uitdrukking. Door en door kennen ze wel.
Overigens ‘zij’ kennen veel meer van ons taalgebruik omdat ‘zij’ vaker naar onze tv kijken dan andersom, heb ik de indruk.
@ Annelieslies: Wat een leuke moeder heb jij! ;)
En wat een geweldige uitdrukking, dat grondsmokske. Ik had wel het hoofd van de afdeling Tolk nodig om te begrijpen dat hier een grondsmaakje betreft. Maar toen ik dat eenmaal wist, was ik verkocht. Fijne uitdrukking.
@ Buitel: Dus volgens jou is het om half tien nog geen voormiddag?
En ik stel voor dat we de reactieschermen van deze lijstjes als studie beschouwen. ;)
Hier is ochtend ‘morgent’ en middag ‘noen’, zo worden vanochtend ‘vandemorgent’ en vanmiddag ‘vandenoen’. Hmz.
In de Antwerpse kempen kent men het woord ‘begaffeld’. Zo kun je er begaffeld uitzien nadat je door een meute boze ex-kiezers met taart/tomaten/etc bekogeld werd, maar je kunt je ook gewoon zélf begaffelen door te diep in het glas te kijken. Boeiende materie.
Een mens kan hier nogal een schete lachen, zeg!
En een beetje (Vlaams) Limburgs dan nog:
boks = broek
kuj = koeien
him = hemd
erm = arm
ket = vork (dus ook: !!)
zuk = kousen
En uiteraaard dient daarbijjj gezegggggd te worden dat ge de wooorden wat langzaaamer moet uitspreeeeeken he! ;-)
spreek je lieve yuri maar eens aan met “keppe”
Een limburgse ket is een kempense ferket…
En een blauw ket is een blauw oog in sommige landsdelen…
Bijzonder polyvalent woord, dat ket.
@ Eva: Wat is een ferket?
@ Vince: gedaan!
ik denk een fourchette oftewel een vork
wat valt er te winnen behalve een kus van de quizmaster?
Een site waar ik al menig nederlander naar doorverwezen heb; http://home.wxs.nl/~smets039/vlataal.html :) van kakdoek tot wipplank, daar te vinden :)
@ Vince: twee kussen?
Ferket = vork, van fourchette, ja. Maar behoorlijk regionaal in de diepe, diepe Kempen.
In het Gentse zeggen we ferset = vork
En de ochtend, voormiddag, middag en namiddag en avond problemen hebben wij hier ook meegemaakt. Mijn man is nederlander en het duurde even voor hij doorhad, dat bij ons (in het gentse-oostvlaanderen voor de Niet belgen) ’s morgens zo tussen 6 en 9 u is, de voormiddag vanaf 9 uur begint, we van noen spreken als de klok richting halftwaaf gaat en de achternoen rond twee uur begint. Rond zessen praten wij al over de avonduren. Vanaf een uur of 10 begint voor ons de nacht. Dus als je in België een afspraak maakt met een Nederlander, zeg je best het uur erbij. Om problemen te vermijden.
Ferket is een vast woord- en tafelgebruik in Vlaandern (al willen Nederlanders dat soms betwijfelen) en komt dus ook van fourchette maar voor zover ik er enig zicht op heb meer verket. F en V worden nog wel eens anders gebruikt in Vlaams (dus zonder CH!) en Nederlands. Overigens is het een mooi onderwerp om zegswijzen te ontleden: Vlaamse gezegden leunen vaak aan bij de Franse uitdrukking. Een wat slordig geschrift zijn officieel hanepoten maar in Vlaanderen kan je ook een kattegeschrift hebben.
Kennen ze in Nederland trouwens de periode “in de uitkom” [vaak met een verbindings-n: in den uitkom]